Nagihan KALSIN
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik kalkınmada zorunlu olan temel girdilerin başında enerji kaynakları yer alıyor. Son yıllarda daha çok konuşulan sürdürülebilir enerji politikaları, arz güvenliğinin sağlanması ve elde edilecek kaynaklarının çeşitlendirilmesi en öncelikli hedefler arasında. Yenilenebilir enerji kaynaklarının genel olarak elde edilmesinde maliyet yüksekliği ve aralıklı ya da kesik bir şekilde elde edilen enerjinin depolanmasındaki zorluk ve yenilebilir enerji alt yapısının sınırlı olması, yenilenebilir enerjinin dünyada yaygın kullanılmasını engellemekte.
Ancak küresel ısınmayla birlikte aynı zamanda çevre bilincinin gelişmesi yenilenebilir enerji kaynaklarına olan talebi artırdı. Bunlardan biri de Elazığ’da Keban barajı üzerine kurulan 1 megawatt kurulu güce sahip Türkiye’nin ilk yüzer enerji santrali (GES) oldu.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın Elazığ’da aktardığı bilgilere göre GES ‘in ürettiği elektrikle 47 bin 830 dekar tarımsal alanın sulanmasını sağlayarak bulunduğu bölge Kuzova’nın tarımsal kalkınmasını gerçekleştirecek. Sonrasında kurulacak 3 megawatt’lık ilave santralle de bulunduğu bölgenin tarımsal alanın tamamına sulama yapılabilecek. Yumaklı, barajların yüzde 10’una bu sistemin uygulanması halinde ülkemiz elektriğinin dörtte birinin sağlanabileceğine de dikkat çekti.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı Elazığ’da Keban barajı üzerine kurulan Türkiye’nin ilk yüzer güneş enerji santralinde (GES) incelemelerde bulunarak santralin test üretimine başladığını söyledi. Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tarafından Keban Barajı rezervuarında tamamlanan Türkiye’nin ilk yüzer güneş enerji santrali (GES) test üretimine başladı. Bakan İbrahim Yumaklı, Keban Barajı göl yüzeyinde yaklaşık 1 megawatt kurulu güce sahip yüzer GES’te üretilen enerjinin tarımsal sulamada kullanılacağını belirterek, Türkiye’nin yüzer GES potansiyeli açısından şanslı bir ülke olduğunu bildirdi.
Baraj ve göletlerin rezervuar yüzey alanlarının fotovoltaik (Güneş hücreleri ya da güneş panelleri sayesinde güneşten elektrik elde etme) panellerle kaplanması yöntemiyle oluşturulan yüzer GES’lerin, bir yandan temiz ve yenilenebilir elektrik enerjisi üretirken diğer yandan da buharlaşmadan kaynaklanan su kayıplarının önüne geçtiğinin altını çizen Yumaklı, küresel ısınmanın etkilerinin arttığı bir süreçte bunun büyük önem taşıdığına işaret etti.
Bakan Yumaklı, bu sistemlerin karasal GES’lere göre yüzde 10 daha verimli çalıştığını belirterek, yüzer GES’ler sayesinde âtıl durumdaki rezervuar yüzey alanlarının değerlendirilerek ekonomiye kazandırıldığını aktardı.
Böylesine büyük ve temiz bir potansiyelin ülke ekonomisine kazandırılması maksadıyla Kuzova Yüzer GES AR–GE Projesi kapsamında, Keban Barajı göl yüzeyinde yaklaşık 1 MW kurulu güce sahip “Yüzer GES”in kurulumunun tamamlandığını bildiren Bakan Yumaklı, şu bilgileri verdi: “Bu tesisimizin test üretimine başlamasıyla çok önemli ilk adımı atmış olduk.
Tesisimiz, üretilen enerjinin tarımsal üretimde kullanılması ve Ar-Ge faaliyetleri içermesi bakımından ülkemizin ilk yüzer GES projesi olarak öne çıkıyor. Dört blok halinde tesis edilen Kuzova Yüzer GES, 6 dönümlük bir alanda 1840 adet güneş panelinden oluşuyor.
78 Milyon TL’ye mal olan Kuzova Yüzer GES, Ar-Ge faaliyetlerinin yanı sıra DSİ tarafından hayata geçirilen Kuzova Pompaj Sulamasının enerji ihtiyacının karşılanmasına da katkı verecek. Su kaynağı Keban Baraj gölü olan Kuzova Pompaj Sulaması’ndan 7 adet köy faydalanmakta olup toplam 4 bin 783 hektar arazi sulanıyor.”
Su kalitesi takip ediliyor
Bakan Yumaklı, Keban Barajı rezervuarında tesis edilen pilot Yüzer GES projesinde tesis kurulumu öncesinde ve sonrasında su kalitesi ile sucul yaşamdaki değişimlerinin izlenmesi amacıyla bilimsel çalışmalar da yapıldığını belirtti.
Bu kapsamda 2023 Ekim, Kasım, Aralık ve 2024 Ocak aylarında 5 noktadan ve 3 farklı derinlikten numune alımları yapıldığını bildiren Yumaklı, su kalitesi izleme çalışmalarının Kocaeli Üniversitesi Biyoloji Bölümünde görevli akademisyenlerden kurulu bir ekip tarafından gerçekleştirildiğini vurguladı.
Karasal GES de tamamlandı
Kuzova Pompaj Sulaması’nın enerji ihtiyacının karşılanması maksadıyla DSİ tarafından karasal GES tesisinin kurulumunun da tamamlandığını belirten Bakan Yumaklı, “2 MW kurulu güce sahip tesis ile çiftçilerimizin enerji masraflarının azaltılması sağlanacak. Tesiste 5 bin 28 adet güneş paneli yer alıyor” dedi.
1 MW kurulu gücündeki yüzer GES ve 2 MW kurulu gücündeki karasal GES’in, Kuzova Pompaj Sulaması’nın ihtiyaç duyduğu enerjinin yarısını temin edeceğinin altını çizen Yumaklı, bu sayede çiftçilerin masraflarının yüzde 40 oranında azalacağına dikkat çekti ve Kuzova Pompaj Sulaması’nın enerji ihtiyacını karşılamak üzere bir başka yüzer GES projesinin de 2024 yılı yatırım programında yer aldığını bildirdi.
Bakan Yumaklı, şunları kaydetti: “Bu alandaki potansiyele baktığımızda; içme suyu amaçlı olanların dışındaki diğer barajlarımızın yüzde 10’una bu sistem yapılsa, ülkemiz elektriğinin dörtte biri bu yolla sağlanabilir. Bu konuda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile koordineli şekilde çalışmalarımıza devam edeceğiz.”
